อาชีพ "ขาย" ไม่เคยสร้างความผิดหวังให้กับใคร

สัตกร วงศ์สงคราม

จับพลัดจับผลูมาอยู่ในวงการขาย ทั้งที่ไม่ได้ตั้งใจเลยสักนิดก็กว่ายี่สิบปีมาแล้วล่ะครับ จะว่าหลงทางเข้ามาก็ไม่เชิง ยุคที่ผมเริ่มค้นหาตัวเอง ผมสมัครเข้าทำงานในตำแหน่งทางด้านฝึกอบรม แล้วก็ได้ทำงานในฝ่ายนี้สมใจนึก แต่หลายครั้งถูกดึงให้เข้าไปยุ่งเกี่ยวกับฝ่ายขาย จนในที่สุดก็ต้องรับผิดชอบยอดขายไปกะเขาด้วย อีกทั้งยังต้องรับผิดชอบจัดหลักสูตรด้านการขาย เป็นวิทยากรเสียเอง แม้กระทั่งต้องลงตลาดไปขายของ จัดทีมขาย ล้วนแล้วแต่เคยทำมาหมดแล้ว จริงอยู่ที่ผมไม่ได้เรียนจบมาในสายวิชาชีพการขาย แถมผมเลือกที่จะเรียนสาขาจิตวิทยาทั้งปริญญาโทและปริญญาเอก แต่ประสบการณ์สอนผม ให้ผมเข้าใจอาชีพนี้อย่างแท้จริง คือหากไม่เคยขายก็คงไม่กล้าสอนการขายหรอกครับ และการเรียนจิตวิทยาช่วยต่อยอดสารพัดเทคนิคการขายของผมได้รุดไปไกลมากยิ่งขึ้น ทุกวันนี้ผมยังคงสอนวิชาการขายในสถาบันการศึกษา และเป็นวิทยากรรับเชิญให้หลากหลายหน่วยงาน

มีหลายคนเจ็บปวดกับอาชีพขาย ต้องทรหดอดทน บางทีก็ขายได้ บางทีก็ขายไม่ได้ ต้องพินอบพิเทา ยกสารพัดเหตุผลมานำเสนอขาย ยิ่งทำธุรกิจเอง ไม่ก็ลงทุนมากๆ ทุนจม กว่าจะคืนทุนอีกนาน หรือขาดทุนเมื่อเป็นสินค้าที่ตุนไว้กลายเป็นสินค้าตกรุ่น หากไปเป็นพนักงานฝ่ายขายต้องรับเป้า แล้วตะบี้ตะบันทำให้บรรลุเป้านั้น เครียดทุกครั้งที่เจ้านายตามยอด ช่วงปิดยอดต้องมานั่งลุ้นว่าจะได้ตามเป้าหมายมั้ย ถ้าไม่ได้จะหายอดมาจากไหนมาสมทบ ก็นั่นแหละครับ ถ้าใครไม่รักอาชีพนี้จริง ก็คงไม่สามารถอยู่ในวงการนี้ได้ อยู่ได้ประเดี๋ยวประด๋าวก็ลาออกไป แต่คนรักจริง มีความสุขกับการขาย เขาจะรู้สึกว่า นี่ล่ะคือสิ่งที่ท้าทายในอีกชีพนี้ และ "อาชีพขายไม่เคยทำให้ใครผิดหวัง" บางคนทำงานขายมาชั่วชีวิตไม่เคยเปลี่ยนไปทำอย่างอื่นเลย เมื่อประสบการณ์การมากขึ้นกลายเป็นผู้บริหารฝ่ายขาย แม้ความรับผิดชอบสูงขึ้น ต้องดูแลภาพรวมของยอดขายและทีมงานทั้งหมด ยอดขายขึ้นลงตามกลไกของตลาดและภาวะเศรษฐกิจ ในที่สุดถ้าบริหารจัดการได้ดี องค์กรเกิดความมั่นคงสูง ยอดขายไม่ซัดส่ายมากเกินไปตามภาวะเศรษฐกิจ ย้อนกลับไปดูอดีตที่ผ่านมา จะเกิดความรู้สึกว่า "เราผ่านภาวะต่างๆ มาได้อย่างไร เราสำเร็จได้อย่างไร" เป็นความสุข และสนุกกับการทำงาน นี่คือเสน่ห์ของอาชีพนักขาย

เด็กรุ่นใหม่อยากจบไปเป็นเจ้าของธุรกิจ ไม่อยากเป็นลูกน้องใคร ผมแนะนำว่า ลองไปสมัครเป็นพนักงานฝ่ายขายเสียก่อน ไปเก็บประสบการณ์ เรียนรู้ชีวิตของการเป็นนักขาย แล้วเอาความรู้ที่ได้มาทำกับธุรกิจของตนเอง จะได้เข้าใจจิตใจของพนักงานฝ่ายขาย และเมื่อสักวันต้องเป็นผู้ประกอบการเอง จะได้รู้ว่าแรงกดดันนั้นมันเป็นเช่นไร

กว่า 20 ปีมานี้ที่ผมทำหน้าที่เป็นทั้งวิทยากรและทำอาชีพนักขาย ผมสังเคราะห์เนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับ "เนื้อแท้ของผู้ประกอบอาชีพนักขาย" ออกมาด้วยตนเอง ก็พบว่า การเป็นนักขายที่ดีต้องมีคุณลักษณะดังต่อไปนี้

มีความรักในอาชีพ ทรหดอดทน และคิดกว่าการได้พูดคุยกับผู้คน ได้นำเสนอขายทุกๆ วัน คือความสุข ไม่กลัวการถูกปฏิเสธ ท่องจนขึ้นใจว่า "Noting to lose" "ไม่มีอะไรจะเสีย" ถ้าต้องพูดกับใครๆ จะซื้อหรือไม่ก็ไม่เป็นไร การถูกปฏิเสธคือยาขมขนานดีรักษาโรคท้อแท้ได้ชะงัก จะอยู่ในสภาพอากาศแบบไหนถ้ามีนัดต้องไป เดือนไหนได้ตามเป้าก็ยิ้มออก เดือนไหนไม่ได้ก็ทนได้ แต่จะไม่ยอมให้ยอดตกได้บ่อยๆ หาวิธีการแก้ปัญหาให้ได้ เวลาผ่านไป เริ่มชินกับภาวะขึ้นลงของยอดขาย จนในที่สุดเรื่องเหล่านี้กลายเป็นเรื่องธรรมดา ไม่ต้องวิตกอะไร สนุกกับงานมาก

ปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงของเศรษฐกิจและสังคมให้ได้ ก้าวตามกับมนุษย์ให้ทันทุกยุคสมัย ตามรูปแบบการตลาดที่เปลี่ยนแปลงไปกับกาลเวลา ไม่ปฏิเสธ IT และสื่อสังคม (Social Media) เพราะนี่คือเครื่องมือการค้าขายชั้นยอด ไม่ต้องเสียเงินในการทำสื่อโฆษณา อย่าทำตัวเป็นคนรุ่นเก่าจนตามคนรุ่นใหม่ไม่ทัน เพราะคนรุ่นใหม่ก็คือลูกค้าของเรากลุ่มหนึ่ง ดังนั้นต้องเขาใจคนทุก Generation

ช่วงตกต่ำก็เฉยๆ ขาขึ้นก็ไม่ลิงโลด เข้าทำนอง "อุเบกขา" ให้เป็น บางคนกรี๊ด ดีใจจนเนื้อเต้นเมื่อตอนขายดิบขายดี แต่พอยอดตกกลับรับไม่ได้ จำไว้ว่า "อาชีพนี้มีขึ้นมีลง" ไม่มีใครตกถาวร ไม่มีใครขึ้นตลอดกาลนานเทอญ การมีอุเบกขาช่วยทำให้จิตใจสงบ ตั้งรับสถานการณ์ได้เป็นอย่างดีเมื่อประสบปัญหา และเมื่ออยู่ในช่วงขาขึ้นก็สามารถควบคุมอารมณ์ดีใจไม่ให้เกินเลยได้ นั่นคือความสุขที่แท้จริงในการประกอบอาชีพ บางคนพบหายนะบ่อยครั้งแต่ควบคุมมันได้ บุคคลนั้นจะกลายเป็นแมว 9 ชีวิต ยามทุกข์ไม่เป็นไร ยามสุขก็เสพมันให้พอดี

รู้จักเก็บออมในยามยอดทะลุเป้า เผื่อวันข้างหน้ายอดตกจะได้มีทรัพย์สำรองไว้ใช้ไม่เดือนร้อนมากนัก หรือหากยอดไม่ตกเลยสักวัน นั่นก็คือเงินเก็บที่จะใช้ซื้อความสุขต่างๆ นานาได้ในอนาคต เศรษฐีหลายคนก็เริ่มต้นมาจากอาชีพนักขาย เก็บออมจนร่ำรวย เปิดบริษัท สร้างองค์กรเป็นของตนเองมานักต่อนัก และนอกจากจะเป็นนักขายที่ประสบความสำเร็จ ยังกลายเป็นนักวางแผนที่ยอดเยี่ยม ประสบการณ์ที่ผ่านพบ จะทำให้ทรหดอดทนกับธุรกิจของตนเองได้เป็นอย่างดี

นั่งเขียนบทความฉบับนี้ไปก็นึกถึงตนเองไป ตอนวัยรุ่นเรียนจบมาใหม่ๆ บางทีก็อดมื้อกินมื้อ ถามตัวเอง "เราผ่านเรื่องราวทั้งหมดนี้มาได้อย่างไร" ก็นั่นนะสินะ อาชีพนักขายไม่เคยทำให้เราผิดหวังเลย ทุกวันนี้ยังรักวิชาชีพนี้ และยังนำเอาสรรพวิชาที่ได้มาจากอาชีพนี้ไปต่อยอด ศักดิ์สิทธิ์ยิ่งกว่าความรู้ในภาคทฤษฎีที่มีใครต่อใครเขียนไว้ ลงมือเอง เจ็บเอง มีความสุขเอง สอนใครต่อใครได้เต็มปากว่า "เราเป็นวิทยากรสอนการขายที่เคยขายของมาด้วยตนเอง"

หน้าหลัก | ประวัติ | งานบรรยาย | บทความ | ติดต่อ